Bale ve Esneklik

Dans Anatomisi ya da bir dansçı yetişirken anatomi bilgisinin gerekliliği üzerine

Esneklik konusu bale dersi ve dans dersi veren eğiticilerin bazılarının önemle üzerinde durduğu ve olmazsa olmaz ilan ettikleri bir sorun olarak karşımızda. Daha önceki bloglarda bu konu hakkında bir kaç şey söylemiştik. Bu yazımda da çocuklarla esneklik çalışmaları hakkında anatomik bir yaklaşımın gerekliliğini irdelemek istedim.

İnsanoğlunun kas sistemi ancak ergenlikle belli bir olgunluğa ve yetkinliğe ulaşır. Küçük çocukların kontrolsüz hareketleri ve zaman zaman düşmeleri bize zaten bu olguyu açıkça gösterir. Büyüdükçe düşmeler, elini kolunu oraya buraya çarpmalar azalır. Fakat ergenlik, çarpma, kırma ve sakarca davranışların en çok görüldüğü süreçtir. Beden bir yandan hızla büyürken bir yandan devreye giren hormonlar gencin kontrollü hareket etmesi için hiç te yardımcı olmazlar. Hatta daha da sakarlaşmasına ve bir yandan da psikolojik olarak sorunlara yol açarlar. Ancak ergenliğin tamamlanması ile insan hayatta nasıl duracağına dair bir fikre ve yaklaşıma sahip olur. Bu; bedenin davranışlarına da yansır.

Esneklik ancak bu süreçle çalışılmaya başlanan bu zamana kadar fazla zorlamadan yapılması gereken bir çalışma olarak görülmelidir.Çünkü çocukların kas yapısı tam olarak gelişmemiştir.Ergenlikle oluşan kas yapısını esnetmek hedef olmalıdır.

Peki o zaman küçük çocukları esnetmeye çalışırken biz neyi esnetiyoruz?

İşte asıl sorumuz budur. Neyi esnetiyoruz? Olmayan kasları mı? Hayır. kasları değil. Kemikleri birbirine bağlayan eklemleri esnetiyoruz. Anatomi bize kemikleri bağlayan ciddi sertlikteki bağlardan bahseder. Bu bağların en güçlüsü topuğumuzda bulunan \"Aşil bağı\" dediğimiz , sert hatta kemiksi yapıdır. Hatta o kadar sert ve kemiksidir ki asla esnemez. Deneyin. Kasık bağlarını diz arkası bağlarını hepsini esnetebilirisiniz ama aşil bağları esnemez. Zorlanırsa kopar. Tedavisi çok zor ve uzun bir süreçtir. Asla eskisi gibi olmaz. Mitoloji bize bunu söyler. Yarı tanrısal kahraman Achilles, toğuğundan vurularak ölür.

Demek ki aşil hariç bütün bağları ve kasları esnetebiliriz. Ne zaman istersek o zaman esnetebiliriz. Yaşa bakmaz sabırlı bilgili bir usta ya da eğitici ile bunu her yaşımızda başarabilriz. O zaman tekrar aynı soruyu soralım. Peki biz çocuklarda neyi esnetiyoruz? Kaslar ergenlikle gelişimini tamamladığına göre olmayan bir şeyi esnetmemiz mümkün mü? Hayır. Değil. Biz çocuklarla esneme çalışmaları yaptığımızda kemikleri ve eklemleri bağlayan bağları esnetiyoruz.

Eklem bağları kaslara göre daha sert ve güçlü lastiksi yapılar olarak düşünülmeli. Kaslarımız da bir tür lastiksi yapıdır. Lastiği çekerseniz uzar. Kaslar da, bağlar da uzar.

Ama kaslar çalıştıkça güçlenir de aynı zamanda. Beslenme şeklimiz de genetik mirasımız da kasların oluşumu ile yakından ilgilidir ve etkilidir. Küçük yaşlarda yapılan esneme çalışmaları bağlarımızı esnetir, kaslarımızı değil. Çünkü henüz kas gelişimi tamamlanmamıştır. Asıl süreç ergenlikle başlayacaktır.

Bir lastiği devamlı çeker bırakırsanız bir süre sonra lastik özelliğini yitirecektir.

Artık çekip bırakamazsınız. Çekersiniz ve öylece kalır. Artık bir şeyleri tutmak için bir işe yaramaz. Ancak esnektir. Sadece esnek ve boş. Geri toparlanmaz. Güçlü olma özelliğini yitirmiştir. Şİmdi bağları esnettik. Çocuk küçükken iyicene bağları esnettik. Bacaklar tam olarak açılıyor tam yana dönüyor. Ama geri toparlanmıyor. Bedenimizin gövdeden sonra hacimsel olarak en büyük parçaları olan bacaklar, bütün bedeni üstünde taşır. Ve artık tamamen açılıyorlar ama geri toparlanamıyorlar. Şimdi kaslar güçlencek ki bacak geri toparlanabilsin ya da istenen, verilen bütün komutlara zamanında ve enerjik bir şekilde cevap verebilsin. İşte bu çok zor. Bence gelişim tamamlanmadan yapılan esneme hareketlerinin manası budur.

Eklem bağlarını esnet bacak açılsın. Gerisi kolay. Hayır. Hiç te kolay değil. Asıl sorun şimdi başlıyor. Esnemek kolaydır. Ama güç çok zor elde edilir. Kas gücü ve dinamizmi zor gelişen ve korunması da bir o kadar zor olan bir şeydir.

Kasları güçlendirdiğinizde bu gücü kaybetmememsi için devamlı çalıştırmak ve hiç bırakmamak gerekir. Deneyin. Bir süre yataktan çıkmayın. 15 gün içerisinde kaslarınız tamamen bitme noktasına gelecek ve ayağa kalkmakta bile zorlanacaksınız. Küçük yaşta esnettiğimiz şey bağlarımızdır.

Ama esnetirken güçlendirmeyi de beraberinde yapabiliyorsak işte bu eğitimdir. Ki büçük çocuklar için hem esnetme hem güçlenme çalışmaları aslında oyun olmalıdır.

Eğer oyun değilde büyük bir ciddiyetle ve zorlayarak yapılıyorsa yapılmamalıdır. Hatalıdır. Mesleğim açısından en üzüldüğüm nokta budur. Bale dersinden, baleden korkan, nefret eden bir sürü çocuk ve genç oluşmaktadır. Bale bir disiplin sanatıdır. Evet. Ama bu disiplin zorla ve hocanın korkusundan oluşan bir disiplin olmamalıdır. Çocuk kendisi bunu severek isteyerek yapmalıdır. Gerekliliğine inanarak yapmalıdır. Esneme çalışmaları da ancak kas gelişimi ile birlikte başlamalıdır. Çünkü bize gereken kasların esnekliği, bağların güçlü olmasıdır. Yoksa daha çok bağları zedelenmiş, kasıklar, dizleri, beller, sakatlanmış çocuklarımız ve dansçı adaylarımız olacaktır.

Demek ki esneklik dans edebilmek için gerekli, ama küçük yaşlarda olmayan bir şeyleri esnetmeye çalışmak zararlıdır. Bir daha vücudun kaslarını güçlendirmek çok zor olacaktır. Çünkü iş sadece kaslara kalacaktır. Bağlar bütün işlevlerini neredeyse yitirme noktasında esnetilmiştir. Şimdi bizim teorimiz söz konusu olmalıdır.

Önce güçlendir, sonra esnet. Olması gereken budur.

Ama geç kalma. Esnetmek için geç kalırsan bu sefer süreç uzayacaktır. Gene de esneklik olur ama süreç uzar ve sabır gerektirir. Ve bilgili bir esnetme uzmanı gerektirir.

Burada çocuğun ya da gencin psikolojik süreci ve aile ile eğiticinin birlikte davranması gerekliliği geliyor ki aslında bu tamamen kendini dansçı olmaya adamış çocuklar ve gençlere pedagojik olarak yaklaşım konusudur. Bir başka blogda incelenecektir.

# Resim, Heykel # Hareket Sanatları # Tiyatro & Dramatik Sanatlar # Fotoğrafçılık - Fotoğrafçılık Eğitim Dersleri # Grafik ve Tasarım