Chris Burden'ın 1975 tarihli Kaderine Mahkûm Olmak performansından görünüm.
Yirmi birinci yüzyıl sanatında izleyicinin çağdaş sanatla imtihanını ele alan bu tez çalışması, konuyu özellikle izleyicinin müdahalesini merkeze alan sanatsal üretimler üzerinden değerlendirmektedir.
Çalışmanın amacı, günümüzde bizzat bir sanatsal unsur haline gelmiş sanat üretimine yönelik eylemleri, ona yüklenen görevler ve işlevler üzerinden değil, izleyicinin bunları kabul etme-etmeme iradesi üzerinden irdelenmektedir. Çalışmada izleyicinin katılımcılığına dayanan deneyim temelli sanat anlayışının köklerinin uzunluğu araştırılmış, izleyicinin sanat dünyasınde değişen konumunu incelemiş, süreçte izleyicinin sanat dünyasında değişen konumu incelenmiş, süreçte izleyicinin sanata maruz kalma halleri irdelenmiştir. İzleyicinin somut bir özne olarak tüm varlığıyla sanattan tasfiye edilmesinin mümkün olup olmadığı konusunda yorum getirilmeye çalışılmıştır.Çalışma boyunca izleyici, günümüz sanatının talep ettiği gibi sanatın asli bir unsuru, çoğu zaman bir sanatın/sanatsal üretimin bir bileşeni olarak değerlendirilmiş, dolayısıyla sanat tarihsel bağlamda hakkında araştırma yapmaya değer bir tema olarak öne çıkarılmıştır. Meta-evrene girildiğinin iddia edildiği günümüze ulaşana kadar izleyicinin bir sanat tüketicisine dönüşme serüveni mercek altına alınmış ve bu süreçte pek de üzerinde durulmayan, önemsiz görülen izleyici tutumlarının değeri sorgulanmıştır.
İlişkisel estetik, Katılımcı Sanat, Aktivist Sanat, Protesto Sanatı gibi güncel eğilimlerin izleyicideki etkileri incelenirken ‘deneyim körelmesi’ üzerinde özellikle durulmuş, gözden kaçmış bir fenomen olarak değerlendirilmiştir. Sanatta çoklu hakikatler ve çoklu gerçeklikler kuramı, olumsuzlayıcı hakikatlerin ve gerçeklerin göz ardı edilişi bağlamında ele alınmıştır. İzleyicinin günümüz sanatına (ve metaverse sanata) gerçeklik-akıl-hakikat düzleminden bakma/okuma, bir sanatsal üretimle karşılaşmak isteme-istememe, kenidisini aniden sanatın içinde bulduğu durumlarda buna tepki verme ve benzeri tercihleri incelenmiş, bu tutumlarına göre çeşitli izleyici kategorileri önerilmiştir. Bu kategoriler arasında özellikle ‘dirençli izleyici’nin, ‘raslantısal izleyici’nin ve ‘kripto izleyici’nin bakış açısı yorumlanmıştır.
Yazar: Firdevs Candil Erdoğan
Danışman: Prof. Dr. Uşun Tükel
Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Anabilim Dalı
Türü: Doktora Tezi
Yılı: 2021
Bu teze Ulusal Tez Merkezi sayfasından ulaşıldı. Görseller tezden alındı. Tamamını okumak için: Sanata Maruz Kalmak PDF
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Sanat,Resim,Heykel,Tiyatro,Sinema,Fotoğrafçılık,Dans